طراحی مسیر شغلی همان چیزی است که هر سازمان و فردی برای ارتقاء و پیشرفت به آن نیاز دارد. درواقع، هر کسب و کار یا کارمندی با تعیین مسیر شغلی خود می‌تواند به بهتر شدن خود کمک کند.
مسیر شغلی به طور کلی، به عنوان یک برنامه بلندمدت تعریف می‌شود و شامل مراحل یا وظایف خاصی است که به شما کمک می‌کند تا به یک شغل جدید و مطلوب برسید. معمولا شامل مجموعه‌ای از مشاغل و برنامه‌هایی می‌شود که مسئولیت‌ها، توسعه مهارت‌ها و غیره را به دنبال دارد.
در این مقاله از سایت کاریابی جاب آفر راهنمای کاملی را شرح داده‌ایم که به شما می‌آموزد منظور ما از مسیر شغلی چیست، چگونه می‌توانید چارچوبی را ایجاد کنید که کارایی داشته باشد و بهترین روش‌هایی را که برای طراحی مسیر منتهی به شغل ایده‌آل خود نیاز دارید، کدامند.
مسیر شغلی چیست؟
مسیر شغلی به انگلیسی career path نامیده می‌شود و می‌تواند دو نوع باشد؛ مسیر شغلی که خود فرد برای یافتن و بهتر شدن در شغل ایده‌آل خود انتخاب می‌کند و مسیر شغلی که منابع انسانی یک سازمان برای آموزش کارمندان و از دست ندادن آن‌ها، آن را در پیش می‌گیرند. هر کدام از این‌ها دارای تعاریف و روش‌های خاص خود هستند:
بیشتر بخوانید: متخصصان منابع‌انسانی از برنامه توسعه فردی چگونه استفاده می‌کنند.
مسیر شغلی شخصی
مسیر شغلی شخصی درست همان برنامه شغلی شخصی است که شما برای خود طراحی می‌کنید. این امر به مهارت‌ها، علایق، سرگرمی‌ها، ارزش‌ها و علایق بستگی دارد و برای پیش بردن راه شغلی خود باید آن‌ها را به خوبی ارزیابی کنید. یک career path شخصی می‌تواند پایه و اساس حرفه شما و همچنین تمام مهارت‌هایی که نیاز دارید را بدون محدود شدن به یک سازمان برای شما فراهم کند.
با داشتن یک برنامه شغلی شخصی مناسب، کنترل کاملی بر پیشرفت شغلی خود خواهید داشت. با این که داشتن چنین برنامه‌ای ممکن است زمان و زحمت زیادی ببرد، اما می‌تواند مفید باشد.
مسیر شغلی سازمانی
مسیر شغلی سازمانی که به عنوان نردبان شغلی یا طرح شغلی عمودی نیز شناخته می‌شود، که توسط مدیران یک شرکت برنامه‌ریزی می‌شود. هدف از طراحی چنین برنامه‌ای بالا رفتن از نردبان شغلی در یک شرکت است.
با این که بسیاری از مسیرهای شغلی به سمت‌های مدیریتی منتهی می‌شوند، چندین مسیر برای کسانی که آرزوی مدیریت ندارند نیز وجود دارد.
طبق یافته‌هایی که در سال 2018 به دست آمد، اگر یک شرکت روی رشد حرفه‌ای کارمندان سرمایه‌گذاری کند، 94 درصد مدیران و کارکنان برای مدت طولانی‌تری در شرکت خواهند ماند. به همین دلیل است که ایجاد یک چارچوب هدفمند مسیر شغلی برای موفقیت بلندمدت شما هم به عنوان کارمند و هم رئیس کسب و کار حیاتی است.
به همین دلیل، بسیاری از سازمان‌ها در حال حاضر چارچوب مسیر شغلی را برای کارکنان خود نیز ایجاد کرده‌اند. این روند ممکن است به این صورت باشد که شما یک مسیر شغلی با مدیر خود ایجاد می‌کنید. سپس به همراه مدیران اهداف شغلی را برای رسیدن به آن‌ها تعیین خواهید کرد. این اهداف شما را برای گام بعدی در مسیر شغلی خود آماده می کند. ممکن است طرح شغلی عمودی شما در آینده شامل موارد زیر باشد:
- کمک به پروژه‌های خاص
- گذراندن دوره آنلاین
- کسب مدرک‌های مختلف
- آموزش همکاران تازه‌کار
- پر کردن جای یکی از همکاران برای یک یا چند روز
بیشتر بخوانید: چطور می توانیم بهتر و سریعتر در شغلمان پیشرفت کنیم؟
چگونه طراحی مسیر شغلی شخصی خود را انجام دهیم؟
اگر آماده ایجاد مسیر شغلی خود هستید، با تهیه فهرستی از مهارت‌هایی که در آن‌ها خوب هستید، شروع کنید. به دنبال آن علایق و سرگرمی‌های خود را یادداشت کنید. سپس چیزهایی را که برایتان مهم هستند را بنویسید.
به همه چیز در لیست خود نگاه کنید و به کسب و کارهایی فکر کنید که می‌توانند از استعداد شما بهره ببرند. به عنوان مثال، اگر با کودکان عالی هستید، مسیر شغلی را در آموزش در نظر بگیرید. اگر مراقبت‌های بهداشتی را بیشتر از تدریس ترجیح می‌دهید، به دنبال مسیر شغلی برای پرستاران یا پزشکان کودکان باشید.
شما همچنین می‌توانید یک آزمون مسیر شغلی یا ارزیابی شخصیتی انجام دهید تا بهترین مشاغل را برای خود بیابید.
اهمیت مسیر شغلی شخصی برای افراد
مدیریت مسیر شغلی برای سازمان‌ها بسیار مهم است اما این امر برای افراد نیز اهمیت بسیار بالایی دارد. ایجاد یک برنامه شغلی برای خود یک حرکت استراتژیک است که می‌تواند مزایای زیر را به دنبال داشته باشد:
- جهت گیری و تمرکز: انتخاب مسیر شغلی به شما کمک می‌کند تا اهداف روشنی را تعیین کنید و در زندگی حرفه‌ای خود جهت گیری و تمرکز داشته باشید.
- تصمیم‌گیری هدفمندتر: وقتی مسیر شغلی روشنی دارید، تصمیم‌گیری درمورد اهداف بلندمدت شغلی شما آسان‌تر می‌شود.
- توسعه مهارت: شناسایی اهداف شغلی به شما کمک می‌کند تا مهارت‌ها و شایستگی‌هایی را که برای دستیابی به شغل موردنظر خود نیاز دارید، درک کنید. این امر، پیشرفت حرفه‌ای و یادگیری مستمر شما را تضمین می‌کند.
- انگیزه و اعتماد به نفس: داشتن یک برنامه شغلی، انگیزه و اعتماد به نفس شما را افزایش می‌دهد؛ زیرا مسیر روشنی برای رسیدن به شغل مورد نظر در پیش روی خود می‌بینید.
- رضایت شغلی: یک طرح شغلی می‌تواند منجر به رضایت بیشتر شود، زیرا به شما امکان می‌دهد سمت‌هایی را دنبال کنید که با علایق و ارزش‌های شما همسو هستند.
- برنامه ریزی مالی: با برنامه‌ریزی شغلی، می‌توانید برنامه‌ریزی مالی خود را نیز بهتر انجام دهید. متوجه خواهید شد که چه زمانی باید منتظر ترفیع یا تغییرات شغلی باشید که ممکن است درآمد شما را افزایش دهد.
- سازگاری: یک برنامه شغلی مشخص می‌تواند شما را با بازار کسب و کارهای مختلف سازگارتر کند. درواقع، شما آماده خواهید بود که مهارت‌های جدیدی کسب کنید یا در صورت لزوم شغل خود را تغییر دهید.
- تعادل بین کار و زندگی: برنامه‌ریزی شغلی شما را قادر می‌سازد تا تعادل بین کار و زندگی شخصی خود را در نظر بگیرید و برای آن تلاش کنید.
- موفقیت بلندمدت: مسیر شغلی با کمک به شما در ایجاد استراتژیک حرفه خود در طول زمان، شما را برای موفقیت بلندمدت آماده می‌کند.
- کنترل روی حرفه خود: در نهایت، یک برنامه شغلی به جای اینکه آن را به شانس و اقبال واگذار کند، به شما امکان کنترل شغلی را می دهد. شما در شکل دادن به سرنوشت حرفه ای خود فعال می‌شوید.
اهمیت مسیر شغلی سازمانی برای شرکت
داشتن مسیر شغلی هم برای کارکنان و هم شرکت اهمیت ویژه‌ای دارد. شرکت‌هایی که از رشد شغلی استفاده می‌کنند بسیار محبوب‌تر هستند. همانطور که می‌دانید تعویض کارمندان برای کارمندان و شرکت‌ها می‌تواند بسیار گران تمام شود.
هنگامی که هزینه‌های استخدام و آموزش نیروی جدیدی را در نظر بگیرید، جایگزینی یک کارمند می‌تواند پرهزینه باشد. به همین دلیل، به عنوان یک کسب و کار باید مسیر شغلی درستی را پیش بگیرید. دلایل دیگری که ممکن است شما را به گرفتن مشاوره مسیر شغلی سوق دهد، به شرح زیر است:
- افزایش مشارکت و رضایت کارکنان: زمانی که یک مسیر شغلی به خوبی تعریف شده باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که کارمندان در شرکت بمانند. زمانی که مسیر شغلی به خوبی درک شده باشد، کارکنان نیز برای رشد در یک شرکت انگیزه دارند.
- نرخ‌های حفظ بهبودیافته: وقتی کارکنان فرصت‌هایی را برای پیشرفت در سازمان خود می‌بینند، کمتر به دنبال فرصت‌هایی در جاهای دیگر هستند. این می‌تواند به طور قابل توجهی نرخ گردش مالی را کاهش دهد و شرکت‌ها در زمان و هزینه استخدام و آموزش کارکنان جدید صرفه‌جویی می‌کنند.
- انتخاب مدیران و رهبران بهتر: اگر یک برنامع شغلی سازمانی به خوبی تعریف شده باشد، به شرکت اجازه می‌دهد رهبران آینده را بهتر شناسایی کند. این امر می‌تواند هنگام اخراج شدن یا بازنشستگی دیگر کارکنان اهمیت یابد.
- برند کارفرمای پیشرفته: شرکت‌هایی که مسیرهای شغلی واضحی را ارائه می‌دهند، می‌توانند استعدادهای برتر را جذب کنند. این شرکت‌ها اغلب کارمند محورتر دیده می‌شوند و این می‌تواند شهرت آن‌ها را بهبود بخشد و آن‌ها را برای جویندگان کار جذاب‌تر کند.
- مدیریت استعداد موثرتر: با یک مسیر شغلی روشن، مدیریت منابع انسانی می‌تواند به طور موثرتری فقدان مهارت و تجربه در کارکنان را شناسایی کنند و سپس با یک استراتژی فوق‌العاده این شکاف را پر کنند. این می‌تواند منجر به آموزش دادن نیروی کار ماهر و توانمندتر شود.
- کاهش جابجایی کارکنان: یک مطالعه نشان داد که عدم رشد شغلی منجر به از دست رفتن کارکنان می‌شود. کارمندانی که پس از چند سال افزایش حقوق یا تغییر عنوان دریافت نمی‌کنند، احتمالا استعفا خواهند داد.
بیشتر بخوانید: 6 نشانه که گزینه مناسبی برای استخدام پیدا کرده اید!
مراحل طراحی مسیر شغلی شخصی
این که بدانید چگونه یک برنامه‌ریزی شغلی عالی ایجاد کنید در یافتن و پیشرفت در شغل موردنظرتان به شما کمک خواهد کرد. مراحل مسیر شغلی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
1. با ارزیابی خود شروع کنید
با شناسایی نقاط قوت، نقاط ضعف و زمینه‌هایی که می‌توانید در آن‌ها بهبود پیدا کنید، شروع کنید. این ارزیابی به شما کمک می‌کند تا مجموعه مهارت‌های فعلی خود را درک کنید. همچنین، مشخص کنید که چه جنبه‌هایی از کار شما، بیشتر شما را راضی خواهد کرد و با ارزش‌های شخصی شما همسو می‌شود.
2. درباره شغل مورد علاقه خود تحقیق کنید
وقتی به چیزی علاقه داشته باشید، خود به خود سعی می‌کنید در آن بهترین باشید. به همین جهت، باید شغل موردعلاقه خود را پیدا کرده و با ساختار سازمانی و بخش‌های مختلف آن آشنا شوید. در صورت ایجاد یک طراحی برنامه‌ریزی شغلی شخصی، در مورد فرصت‌ها و سطوح رشدی که در این قلمرو جدید وجود دارد تحقیق کنید. به دنبال بینش از همکاران و دوستانی باشید که در حرفه خود به روشی مشابه پیشرفت کرده‌اند تا مسیرهای بالقوه را پیدا کنید.
3. اهداف خود را به طور واضح تعیین کنید
مسیر شغلی خود را چگونه می بینید، بعد از پاسخ به این سوال اهداف شغلی کوتاه مدت و بلند مدت خود را مشخص کنید. باید اطمینان حاصل کنید که این اهداف با ارزش‌ها و آرزوهای شخصی شما همسو هستند.
4. مهارت‌های جدید را بشناسید و آنان را بیاموزید
مهارت‌های مورد نیاز برای مسیر شغلی مورد نظر خود را شناسایی کنید و برای کسب و تقویت این مهارت‌ها به یادگیری روی بیاورید. گذراندن دوره‌های مختلف می‌تواند گزینه خوبی باشد.
5. با دیگران در ارتباط باشید
ایجاد روابط با همکاران، مربیان و رهبران در داخل و خارج از بخش شما بسیار مهم است. از مشاوره گرفتن از متخصصان با تجربه در زمینه کاری خود دریغ نکنید.
6. با مدیر و مربی خود صحبت کنید
تصمیم گیری مسیر شغلی ممکن است سخت باشد به همین دلیل سعی کنید در مورد آرزوهای شغلی خود با سرپرست یا مربی خود گفتگوهای آزاد و صادقانه داشته باشید. علاقه خود را به توسعه شغلی به آن‌ها نشان دهید.
7. از برنامه‌های آموزشی و پیشرفت موجود استفاده کنید
برخی از سازمان‌ها و شرکت‌ها برنامه‌های آموزشی، کارگاه‌ها و دوره‌ها را برای کمک به پیشرفت کارکنان در نظر می‌گیرند. سعی کنید حتما از همه آن‌ها بهره ببرید. این فرصت‌ها می‌توانند هم مهارت‌های فنی و هم مهارت‌های نرم شما را افزایش دهند. علاوه بر این، می‌توانید دوره‌های آنلاین یا حضوری را برای ارتقای سطح مهارت‌های خود و پر کردن شکاف‌ها انتخاب کنید.
8. فرصت‌ها را شناسایی کنید
می‌توان گفت تعریف مسیر شغلی به شناسایی فرصت‌ها محدود می‌شود. برای این کار، به طور مرتب پست‌های شغلی داخلی یا خارجی را بررسی کنید و برای پروژه‌ها یا کارهایی که با اهداف شغلی شما همسو هستند، داوطلب شوید.
برای اطلاع از فرصت‌های شغلی، از این صفحه بازدید نمایید.
9. به دنبال مربی باشید
مربیانی را در داخل یا خارج از سازمان پیدا کنید که بتوانند شما را راهنمایی کنند و تجربیات خود را به اشتراک بگذارند. یادگیری از کسانی که مسیرهای شغلی مشابهی را با موفقیت طی کرده‌اند، می‌تواند ارزشمند باشد.
10. منعطف باشید
تغییرات در سازمان و صنعت را بپذیرید و مایل به انجام وظایف چالش برانگیز باشید. این می‌تواند مجموعه مهارت‌های شما را گسترش دهد.
بیشتر بخوانید: پر تقاضاترین مهارت های نرم کدامند؟
11. پیشرفت خود را ارزیابی کنید
هر چند وقت یک بار پیشرفت خود را در راستای رسیدن به شغل مورد نظر خود ارزیابی کنید. سعی کنید اهداف خود را بر اساس تغییر شرایط و رشد شخصی تنظیم کنید.
مهارت‌هایی برای رشد مسیر شغلی
مهارت‌های زیر را برای پیشرفت در طرح شغلی که مدنظر دارید، بیاموزید:
تطبیق پذیری
همانطور که پیشتر ذکر کردیم، ممکن است هر شغلی به عنوان راه پیشرفت برای شما عمل نکند. گاهی اوقات لازم است شما به یادگیری مهارت‌ها بپردازید و به شغل‌های دیگر نیز فکر کنید. پس این حیاتی است که سازگار باقی بمانید و از تغییرات در مسیر شغلی خود استقبال کنید.
مدیریت زمان
مدیریت زمان همیشه این نیست که چقدر کار در یک روز یا یک هفته می‌توانید، انجام دهید. کارفرمایان بیشتر نتایجی را که شما در مدت زمان معین ارائه می‌دهید، را ارزیابی می‌کنند. نحوه اولویت‌بندی و تقسیم وظایف، نمونه‌ای از مهارت‌های مدیریت زمان شما خواهد بود.
حل مسئله
این که بتوانید در زمان‌های بحران و سود بهترین استراتژی را ارائه دهید نیز می‌تواند بهترین مهارت برای مسیر شغلی شما باشد.
بیشتر بخوانید: مهارت حل مسئله چیست؟ راه‌های تقویت آن کدامند؟
کلام آخر
برای این که مسیر شغلی خود را تعیین کنید، هیچ‌گاه دیر نیست. شما در هر زمان و مکانی می‌توانید برنامه‌ریزی شغلی خود را انتخاب کرده و در راستای آن قدم بردارید. تنها کافی است با ارزیابی مهارت‌ها ، علاقه‌ها و تجربه‌های فعلی خود شروع کنید. سپس به شغل ایده‌آل خود فکر کنید. می‌توانید با مراجعه به سایت کاریابی جاب آفر با تجربیات دیگران آشنا شده و طرح شغلی خود را انتخاب کنید.
سوالات متداول
مسیر شغلی چیست؟
مسیر شغلی همان برنامه‌ای است که هر فرد یا سازمان برای به دست آوردن مهارت‌ها و کسب شغل جدید انتخاب می‌کند.
چه گام‌هایی را در زراحی مسیر شغلی باید پیمود؟
ابتدا با تعیین علایق و اهداف خود شروع کنید. سپس با کسانی که در این زمینه ارتباط دارند و پیشرفت کرده‌اند، مشورت کنید.
چه مهارت‌هایی برای مسیر شغلی الزامی است؟
تطبیق پذیری، ارتباط، رهبری، مدیریت زمان و حل مشکلات.
