مهندسی عمران از قدیمی‌ترین نظام‌های مهندسی در جهان است؛ یعنی زمانی که انسان از کوچ کردن به یکجانشینی روی آورد و تصمیم گرفت که برای خود خانه بسازد. اگرچه ذهن بیشتر افراد با شنیدن نام شغل مهندس عمران به سراغ ساختمان‌سازی و خانه‌های چند طبقه می‌رود، اما این رشته مهندسی گرایشات متعددی دارد که هر کدام در حوزه‌های مخصوص به خود در جهت آبادانی و آسایش مردم خدمت می‌کنند.
مهندسی عمران در واقع به کاربرد علم برای عمران و سازندگی کشور مربوط است و هر چیزی که به آبادی کشور مربوط شود مثل سد، فرودگاه، جاده، برج، تونل، دکل‌های مخابرات، ساختمان‌های مقاوم در مقابل زلزله، سیل و آتش، نیروگاه‌های برق و مصالح سبک، ارزان و با کیفیت مناسب برای ساخت و ساز، در دایره فعالیت‌های این افراد است. یک مهندس عمران خوب می‌تواند در زیبایی و آبادی شهر و کشور خود نقش بسیار مهمی را ایفا کند.
مهندسی عمران چیست؟
تا قبل از قرن هجدهم، مهندسی عمران با مهندسی راه و ساختمان معرفی می‌شد، اما بعد از این قرن با توجه به اتفاقاتی که در طول جنگ‌های متمادی مثل جنگ جهانی اول و دوم اتفاق افتاد، در جهت عمران و آبادی شهرها، روستاها، پل‌ها، سدها، معابر، جاده‌ها و سایر بخشهای مرتبط اقدامات لازم انجام شد و اینگونه شد که در قرن بیستم و همچنین در قرن حاضر آن را با نام اختصاصی مهندسی عمران می‌شناسیم.
وظایف مهندس عمران
یک مهندس عمران در هنگام ساخت یک سازه باید بین سه عامل ایمنی، زیبایی و مقرون بصرفه بودن تعادل ایجاد کند. اما در ادامه به بررسی جزئی تر برخی وظایف مهندس عمران می‌پردازیم.
- فراهم کردن طراحی و نقشه به کمک نرم‌افزارهای مهندسی
- توانایی برقراری ارتباط با کارفرمایان، مشتریان و بررسی نیازهای آنها
- توانایی تجزیه و تحلیل داده‌هایی که از سوی مهندسین ناظر، مهندسین طراحی نقشه به کمک نرم‌افزارها ارائه می‌شود
- آزمایش مقاومت زیربنا، بتن، آسفالت یا فولاد
- توانایی ارزیابی پروژه‌ها برای پیش‌بینی اثرات محیطی و ریسک‌های پیرامون آن
- توانایی لازم برای ایجاد مشارکت و مناقصه با مراکز خصوصی و دولتی
- توانایی مدیریت لازم برای تمامی مراحل اعم از نظارت، هدایت و تولید
- نظارت و اطمینان از مجهز بودن بخشهای مختلف به تجهیزات ایمنی
- بررسی و تحلیل گزارش‌های نقشه برداری، عکسبرداری هوایی و دیگر داده‌های توپولوژیک و جغرافیایی برای طراحی
- آزمایش خاک و تخمین میزان مقاومت آن در مقابل سازه
- ارائه گزارش‌های مورد نیاز به مشتری، کارفرما، مراکز دولتی و سازمان‌های برنامه ریز
بیشتر بخوانید: راهنمای طراحی مسیر شغلی برای رسیدن به شغل ایده آل خود
مهارت‌های مورد نیاز برای شغل مهندس عمران
یک مهندس عمران در کنار دانشی که در دانشگاه کسب می‌کند، نیاز است که همگام با آن مهارت‌های لازم را ارتقا دهد تا بتواند به بهترین شکل پروژه مهندسی را به نتیجه برساند.
- مهارت در فناوری اطلاعات (برنامه‌های نرم‌افزاری)، علم ریاضیات و مهندسی
- مهارت طراحی، شرح و بیان ایده به کارفرمایان، کارگران و سایرین
- قدرت کافی برای تحلیل داده‌های موجود اعم از محاسبات، راه‌حل‌ها و تصمیمات مرتبط
- مهارت لازم و کافی برای مدیریت کامل پروژه اعم از تحویل کار مطابق با زمان و مقدار مصالح تعیین شده
- داشتن مهارت لازم برای برقراری ارتباط کاری و حرفه‌ای با سایر همکاران، کارفرمایان و کارگران
- مهارت مرتبط با فن بیان و نوشتار جهت ارائه توضیحات لازم به بقیه و نوشتن گزارشات کار پروژه
مهارت‌های مربوط به نرم افزارهای تخصصی مهندسی عمران
اگر می‌خواهید در شغل مهندسی عمران موفق باشید، و به راحتی بتوانید شغل مناسب و پردرآمدی را در حوزه تخصصی خود بیابید یا اگر در این حوزه شاغل هستید و می‌خواهید پله‌های ترقی را سریع‌تر طی کنید، مطمئن باشید یادگیری نرم‌افزارهای تخصصی مهندسی عمران یکی از راه‌های اصلی و مطمئن برای شماست. برخی از مهم‌ترین نرم‌افزارهای تخصصی و کاربردی مهندسی عمران در جدول زیر فهرست شده‌اند:
| نرم افزار | توضیح نرم افزار |
| ETABS | نرم‌افزار تحلیل و طراحی انواع سازه‌های ساختمانی |
| CSiBridge | نرم‌افزار طراحی پل‌ها |
| Plaxis Professional | نرم‌افزار مهندسی خاک و پی |
| Matlab | نرم‌افزاری برای نوشتن برنامه و محاسبات ریاضی در مهندسی |
| SAFE | نرم‌افزار تحلیل و آنالیز اجزای پی و فونداسیون |
| Auto Cad | نرم‌افزار طراحی‌های دو بعدی و سه بعدی و علوم مهندسی مرتبط با نقشه‌کشی |
| Staad Pro | نرم‌افزار آنالیز و طراحی سازه‌های فلزی، بتنی، چوبی، آلومینیومی و سازه‌های ترکیبی |
| Revit | نرم‌افزار مدل‌سازی و طراحی نقشه‌های ساختمانی |
| SAP | نرم‌افزار طراحی و آنالیز سازه |
| Ansys | نرم‌افزاری برای تحلیل مهندسی قطعات در تحلیل‌های دینامیکی |
| Catia | نرم‌افزار طراحی قطعات |
| Solidworks | نرم‌افزار طراحی قطعات |
| Tekla Structures | نرم‌افزار طراحی و مدل‌سازی بسیار پیشرفته و مدرن سازه‌های فلزی و بتونی عظیم |
| SDR Map | نرم‌افزار نقشه‌برداری و تهیه نقشه‌های توپوگرافی |
مزایا و معایب شغل مهندسی عمران
شغل مهندس عمران نیز مانند تمامی شغل‌های دیگر مزایا و معایب خاص خود را دارد که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم:
| مزایا | معایب |
| فرصت های شغلی دولتی زیاد | خطرات محیط کار |
| امکان دورکاری | ساعات کاری طولانی |
| رضایت شغلی | رفتن به مناطق دورافتاده |
| درآمد خوب | افزایش مسئولیت و فشار کاری |
| فرصت کار کردن در خارج از کشور | سایر مشکلات مانند اختلافات کاری و خرابکاری |
زمینه‌های کاری مهندسی عمران
رشته مهندسی عمران زیر شاخه‌های زیادی دارد که افراد پس از گذراندن دوره ارشد و با توجه به علاقه خود می‌توانند یکی از آنها را انتخاب کنند. در ادامه به بررسی برخی از پرطرفدارترین آنها می‌پردازیم:
طراحی و مشاوره
طراحی و مشاوره در این رشته شامل ارائه طرح و یا ارائه مشاوره برای طراحی یک پروژه ساخت و ساز می‌شود. کسی که چنین حیطه کاری را برای خود انتخاب می‌کند، بیشتر با کارهای دفتری و نقشه کشی سروکار خواهد داشت. این شاخه برای افرادی مناسب است که در زمینه مهندسی عمران تجربه زیادی داشته و انواع و اقسام پروژه‌های عمرانی را به نتیجه رسانده باشد وگرنه یک مهندس عمران تازه کار از پس این کار برنمی آید.
پیمانکاری و اجرا
کار پیمانکاری و اجرا کاریست که نمی‌توان گفت زیاد سخت و یا زیاد آسان است. در حقیقت افراد در این شغل باید طرح ارائه شده را به مرحله اجرا برسانند. بزرگترین چالش این کار درگیری‌هایی است که بین طراح و مجری طرح بوجود می‌آید تا نهایتا پروژهای بی عیب و نقص ارائه شود.
بیشتر بخوانید: مدیر اجرایی کیست؟ | شرح وظایف ، درآمد و بازار کار
نظارت بر ساخت و ساز
این حیطه شغلی نیز در بین مهندسین عمران یکی از پرطرفدارترین هاست. در حقیقت مهندس ناظر از طرف کارفرما وظیفه دارد تا در انجام درست کارها در بهترین حالت و هماهنگی بین کارها نظارت کند.
بازارکار شغل مهندس عمران
عمران طیف وسیعی از مشاغل را در بر می‌گیرد و می‌توان گفت که برای شغل مهندس عمران در ایران فرصت‌های شغلی بسیاری توسط سایت کاریابی آنلاین جاب آفر برای فعالیت وجود دارد. این مشاغل با توجه به میزان مهارت مهندس و همچنین نوع شاخه‌ای که در آن تحصیل کرده است، به او داده می‌شود.
برای رسیدن به تمام موقعیت‌های شغلی ، نیاز است که حداقل لیسانس مهندسی عمران را داشته باشید. اما با این حال باید عنوان کنیم، کسی که در این رشته در مراتب بالاتر تحصیل می‌کند و مدرک فوق لیسانس و حتی دکترا در این زمینه دارد، می‌تواند راحت‌تر در بخشهای دولتی و کارهای مربوط به شهرسازی و سدسازی و مواردی از این دست، فعالیت کند. اما با این حال شرکت‌های خصوصی که زمینه فعالیت آنها ساخت و ساز است و احتیاج به نیروی کار دارند، به میزان تجربه و مهارت بیشتر از مدرک تحصیلی اهمیت می‌دهند و با داشتن مهارت بالا در این رشته و همچنین تجربه کافی، می‌توانید در بازار کار مهندسی عمران شغل ایده‌آل خود را پیدا کنید.
درآمد شغل مهندس عمران
میزان حقوق مهندس عمران در ایران، بسته به شرایط شغلی و موقعیت جغرافیایی متفاوت است و می‌تواند در شهرهای بزرگ مانند تهران بالاتر باشد. همچنین، حقوق مهندس عمران شامل مواردی مانند حق مسکن، هزینه رفت و آمد و سایر موارد است که می‌تواند در مجموع حقوق ماهیانه شغل مهندس عمران تاثیرگذار باشد. به عنوان یک مثال، در شرکت‌هایی که در پروژه‌های بزرگی مانند پل، بزرگراه و تونل فعالیت می‌کنند، مهندسان عمران ممکن است با حقوق بالاتری مواجه شوند. همچنین، تجربه و مهارت‌های مهندس عمران نیز می‌تواند در تعیین حقوق آنان تاثیرگذار باشد.
بازار کار مهندسین عمران در خارج از کشور
مهندسی عمران بدون شک یکی از بهترین رشته‌های تحصیلی است، که می‌تواند یک گزینه بسیار عالی جهت مهاجرت به خارج از کشور باشد. بازارکار مهندسی عمران به گونه‌‌ای است که شانس استخدام و فعالیت در خارج از کشور را نیز دارید. این حرفه به این دلیل که از نیازهای اصلی هر کشوری محسوب می‌شود، بسیار پول‌ساز و پر درآمد است.
بیشتر بخوانید: آشنایی با پر درآمدترین شغل های جهان در سال 2023
آمار در سایر کشورهای جهان
در ایالات‌متحده، بازار کار این رشته در بازه زمانی ده سال (2010 تا 2020) رشد 19 درصدی داشته که این میزان برای سایر رشته‌ها 14 درصد بوده است.
در استرالیا نیز، استخدام مهندسان عمران در سال 2011 رشد بیش از 47 درصدی داشته که این میزان در سال 2021 به 26.4 بوده که در مقایسه با سایر رشته‌های مهندسی این کشور، رقم چشمگیری است.
بیشتر بخوانید: معرفی شغل مدیر عامل | شرح وظایف ، درآمد و بازار کار
سخن آخر
رشته مهندسی عمران یکی از شاخه‌های علوم فنی است که ساخت و توسعه سازه‌های زیربنایی کشور نظیر پل، سد، فرودگاه، جاده و سایر موارد مشابه را شامل می‌شود. برای ورود به بازار کار این شغل می‌توانید از طریق بخش دولتی، با شرکت در آزمون استخدام، جذب این ارگان‌ها شوید. در بخش خصوصی نیز پس از گذراندن دوره کارآموزی، با کمک گرفتن از سایت کاریابی آنلاین جاب آفر ، ساخت رزومه و ارسال آن برای کارفرمایان می‌توانید وارد بازار کار شوید. درآمد مهندسان عمران به مهارت‌ها، تجربه، جنسیت و حوزه کاری آنها برمی‌گردد و می‌تواند از چندمیلیون تا چندده میلیون تومان را در بر بگیرد. افرادی که تجربه و مهارت‌های بیشتر و به‌روزتری داشته باشند فرصت‌های شغلی مناسب‌تری خواهند داشت.
سوالات متداول
تخصص‌های مختلف در زمینه مهندسی عمران چیست؟
تخصص‌ها در این حوزه شامل سازه‌ها، حمل و نقل، محیط زیست، آب و فاضلاب، ژئوتکنیک و سایر زمینه‌ها هستند.
چه مهارت‌ها و صفاتی برای یک مهندس عمران مهم است؟
مهارت‌های مهم شامل تحلیل، طراحی، مدیریت پروژه، ارتباطات فعال، دقت در جزئیات و دانش فنی مرتبط با زمینه می‌باشد.
چه چالش‌هایی در پروژه‌های عمرانی ممکن است به وجود بیایند؟
چالش‌ها می‌توانند شامل مسائل مالی، مشکلات مربوط به زمین‌شناسی، محیط زیست و مشکلات مدیریتی باشند.
