برنامه نویس کیست؟ | شرح وظایف برنامه نویس

برنامه نویس فردی است که برنامه‌ها یا نرم افزارهای کامپیوتری را نوشته، طراحی و پشتیبانی می‌کند. برنامه نویسان از زبان‌های برنامه نویسی مانند پایتون، جاوا، سی پلاس پلاس و غیره برای ایجاد اپلیکیشن‌ها، وب سایت‌ها و انواع دیگر نرم افزارها استفاده می‌کنند. آن‌ها با الگوریتم‌ها، ساختارهای داده و پارادایم‌های مختلف برنامه نویسی کار می‌کنند تا راه حل‌هایی را ایجاد نمایند که نیازهای خاص را برآورده می‌کنند.

در ادامه این مطلب از سایت کاریابی جاب آفر اطلاعات کاملی در رابطه با شرح شغلی برنامه نویس، بازار کار آن در ایران و خارج، میزان حقوق و درآمد این شغل و زبان‌های برنامه نویسی ارائه شده است. اگر می‌خواهید در آینده به برنامه نویسی مشغول شوید، مطالعه این مطلب برای شما مفید خواهد بود.

 

شرح شغلی برنامه نویس

برنامه نویسان در زمینه‌های مختلفی مانند توسعه وب، توسعه اپلیکیشن موبایل و بازی یا برنامه نویسی سیستم تخصص دارند. آن‌ها نقش مهمی در فرآیند توسعه نرم افزار دارند و ایده‌ها و مشخصات را به کدهای کاربردی و کارآمد تبدیل می‌کنند. برنامه نویسان همچنین کد خود را اشکال زدایی و آزمایش می‌کنند تا خطاها یا مشکلات آن را شناسایی و برطرف نمایند.

شایان ذکر است که اصطلاح “برنامه نویس” اغلب به جای دیگر عناوین مانند “توسعه دهنده” یا “مهندس نرم افزار” بسته به زمینه و نقش فرد در چرخه توسعه نرم افزار استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید: نحوه نوشتن شرح شغلی

 

نحوه کار برنامه نویس

یک برنامه نویس با ایجاد و نگهداری برنامه‌ها یا نرم افزارهای کامپیوتری کار می‌کند. برنامه نویس در طی چند بخش، کار خود را اجرا می‌کند که در اینجا یک نمای کلی ساده از گردش کار معمولی او ارائه شده است:

1- درک الزامات:

برنامه نویسان با درک الزامات نرم افزاری که برای توسعه نیاز دارند، شروع به فعالت می‌کنند. این الزامات شامل گفتگو با مشتریان، مدیران پروژه، یا سایر ذینفعان برای جمع آوری اطلاعات در مورد آنچه نرم افزار باید انجام دهد،‌ می‌شود.

2- طراحی راه حل‌ها

بر اساس الزامات، برنامه نویسان یک راه حل را طراحی می‌کنند. آن‌ها یک نقشه یا طرح برای نرم افزار ایجاد می‌کنند که ساختار، عملکرد و نحوه تعامل اجزای مختلف را مشخص می‌کند. راه حل‌های طراحی برنامه نویسی به خلاقیت برنامه نویس وابسته است.

3- انتخاب زبان برنامه نویسی

برنامه نویسان یک زبان برنامه نویسی مناسب برای پروژه انتخاب می‌کنند. زبان‌های مختلف در زمینه‌های مختلف مفید واقع می‌شوند، بنابراین انتخاب آنها به عواملی مانند الزامات پروژه، عملکرد و ترجیحات شخصی یا تیم برنامه نویسی وابسته است.

4- نوشتن کد

مرحله کدگذاری واقعی شامل نوشتن خطوط کد برای اجرای طرح برنامه ریزی شده است. اینجاست که برنامه نویس راه حل مفهومی را به زبانی ترجمه می‌کند که کامپیوترها بتوانند آن را درک و اجرا کنند. یادگیری زبان‌های مختلف برنامه نویسی کمک می‌کند تا راحت‌تر قرارداد پروژه‌های برنامه نویسی را انعقاد کرد و به سرعت در این کار پیشرفت کنید.

بیشنر بخوانید: برنامه نویس فرانت اند کیست؟

5- تست و رفع اشکال

این مرحله بسیار حائز اهمیت است. برنامه نویسان به طور کامل کد خود را برای شناسایی و رفع خطاها یا اشکالات آزمایش می‌کنند. این مرحله شامل اجرای نرم افزار، بررسی اینکه آیا آن طور که انتظار می‌رود عمل می‌کند یا خیر، و رسیدگی به هر مشکلی است که احتمالاً پیش می‌آید،. بدون انجام این مرحله پروژه تحویل داده نمی‌شود.

6- کنترل نسخه

برنامه نویسان از سیستم‌های کنترل نسخه (به عنوان مثال، Git) برای مدیریت تغییرات در کد خود استفاده می‌کنند. این مرحله تضمین می‌کند که آنها می‌توانند تغییرات را ردیابی کنند، با دیگران همکاری کنند و در صورت نیاز به نسخه‌های قبلی برگردند.

7- همکاری

در پروژه‌های بزرگتر، برنامه نویسان اغلب با سایر اعضای تیم مانند طراحان، آزمایش کنندگان و مدیران پروژه همکاری می‌کنند. ارتباط و همکاری مؤثر علاوه بر افزایش سرعت در کار، باعث توسعه موفق نرم افزار می‌شود. داشتن تیم قوی، منسجم و با تجربه در این وهله بسیار مهم است.

8- مستندات

برنامه نویسان کد خود را مستند می‌کنند، توضیحات و نظراتی ارائه می‌دهند که به برنامه‌نویسان دیگر کمک می‌کند تا هدف و عملکرد بخش‌های مختلف کد را بفهمند و درک کنند. ارائه مستندات مانند نشان دادن رزومه کاری است.

9- گسترش

هنگامی که کد پایدار است و الزامات را برآورده می‌کند، نرم افزار برای استفاده واقعی ارائه می‌شود. این مرحله ممکن است شامل انتشار آن در یک وب سرور، یک فروشگاه اینترنتی یا پلتفرم دیگر باشد. توسعه برنامه همان هدف نهایی است که برنامه نویسان به آن دست یافته‌اند.

10- تعمیر و نگهداری و به روز رسانی

برنامه نویسان اغلب مسئول نگهداری و به روز رسانی نرم افزار هستند. این مرحله شامل رفع اشکالات، افزودن ویژگی‌های جدید و اطمینان از سازگاری با فناوری‌های در حال توسعه است. در طول این فرآیند، برنامه نویسان از مهارت‌های حل مسئله، منطق و خلاقیت برای ایجاد راه حل‌های مؤثر و کارآمد استفاده می‌کنند. زمینه برنامه نویسی گسترده است و وظایف خاص می‌تواند بر اساس عواملی مانند نوع نرم افزار در حال توسعه و نقش برنامه نویس در یک تیم توسعه متفاوت باشد.

 

بازار کار برنامه نویس در ایران

بازار کار برنامه نویسی روز به روز در حال پیشرفت و توسعه است، زیرا مشاغل امروزی در آینده بسیار نزدیک دیجیتالی و آنلاین خواهند شد. بدون شک دهه 2030 دهه انقلاب هوش مصنوعی خواهد بود. در مطالعه‌ای توسط مؤسسه جهانی مک کینزی نشان داده شده است که تا سال 2030، حدود 800 میلیون شغل در سراسر جهان به دلیل دیجیتالی شدن مشاغل از بین خواهد رفت. با این حال، اگر شما یک برنامه نویس هستید، انقلاب مصنوعی نه تنها فرصت‌های شغلی شما را از بین نمی‌برد، بلکه آنها را بیشتر و بیشتر می‌کند.

جدا از شرکت‌های فعال در حوزه فناوری، روز به روز بر تعداد کسب و کارهای متکی به برنامه‌نویسی افزوده می‌شود. به جرأت می‌توان گفت که بازار برنامه نویسی حداقل تا چند دهه آینده بسیار داغ خواهد بود. یک مهندس نرم افزار می‌تواند به راحتی در یک شرکت مرتبط با فناوری، در یک بیمارستان، در یک کارخانه خودروسازی یا حتی در یک فروشگاه آنلاین کار کند.

در کشور ما نیز در کنار سایر کشورها در دهه گذشته فرصت‌های شغلی متعددی برای برنامه نویسان ایجاد شده است و این روند با سرعت بسیار بالایی ادامه دارد. کافی است یک جستجوی ساده با کلمه کلیدی «آگهی استخدام برنامه نویس» در گوگل انجام دهید و خواهید دید که تقاضا برای برنامه نویسان چقدر زیاد است.

بیشتر بخوانید: بهترین شغل ها برای افراد درونگرا کدام ها هستند؟

بازار کار برنامه نویس در خارج از ایران

رشته برنامه نویسی در ایران و سایر کشورهای جهان بسیار مورد توجه قرار گرفته است. با این حال، برای ارزیابی وضعیت مشاغل برنامه نویسی در یک کشور خاص، نیاز به بررسی عوامل مختلفی دارید. بر اساس آمار جمع آوری شده، برخی این حرفه را دارای بازار کار قوی می‌دانند و برخی دیگر نسبت به کسادی آن ابراز نگرانی می‌کنند.

توجه به این نکته ضروری است که بازار کار به طور قابل توجهی به مهارت‌ها و قابلیت‌های فردی متکی است. موفقیت شما در زمینه برنامه نویسی ارتباط تنگاتنگی با مهارت و توانایی‌های شما دارد.

در زمینه برنامه نویسی، اگر مسیر درست را طی کنید و از حداکثر توانایی‌ها و دانش خود استفاده نمایید، احتمالاً مهارت‌های شما شناخته می‌شود و به جایگاهی که شایسته آن هستید، دست خواهید یافت. متاسفانه روز به روز بر تعداد فارغ التحصیلان این رشته افزوده می‌شود و بازار تقاضای کافی برای جذب این نیروی کار رو به رشد وجود ندارد.

موضوع نگران‌کننده‌تر عدم تأکید بر مهارت‌های عملی در نظام آموزشی است. دانشجویان این رشته اغلب بدون داشتن مهارت‌های لازم برای ورود به بازار کار فارغ التحصیل می‌شوند. در نتیجه، به دلیل رقابت شدید بین متخصصان برنامه نویسی، برخی از فارغ التحصیلان برای به دست آوردن موقعیت در صنعت تلاش می‌کنند.

اگر به این رشته علاقه دارید و آرزو دارید که یک برنامه نویس موفق شوید و می‌خواهید به بازار کار و درآمدزایی برنامه نویسی دست یابید، با پشتکار به تحصیلات خود ادامه دهید. خود را به دوره‌های دانشگاهی تنها محدود نکنید، زیرا بازار کار سطح پایه در این صنعت تمایل به رقابت دارد. برای برتری در این حرفه، ارتقاء مهارت‌های مختلف و تلاش مضاعف بسیار مهم است.

 

حقوق برنامه نویس در ایران و کشورهای خارجی

حقوق دریافتی افراد و همچنین سطوح درآمد در رشته‌ها و کشورهای مختلف می‌تواند متفاوت باشد و بر اساس معیارهای مختلفی تعیین شود. سطح مهارتی که دارید، شهری که در آن کار می‌کنید، مدرک تحصیلی، موقعیت شغلی شما و سایر عوامل در تعیین حقوق شما نقش دارند. یکی از عوامل مهمی که مستقیماً بر حقوق و درآمد برنامه نویسان تأثیر می‌گذارد، زبان برنامه نویسی است که استفاده می‌کنید. در این بخش میانگین درآمد در ایران با سایر کشورها مقایسه شده است.

کشور	میانگین درآمد برنامه نویسان
ایران	12 میلیون تومان
سوئیس	114000 یورو
استرالیا	85000 دلار
کانادا	۱۴۸۰۰۰ دلار کانادا
هلند	۵۷۳۰ یورو

نیازمندی‌های شغل برنامه نویس

اکثر کارفرمایان به برنامه نویسانی نیاز دارند که حداقل مدرک لیسانس داشته باشند و به چندین زبان کامپیوتر مسلط باشند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین ملزومات شغل برنامه نویسی اشاره می‌کنیم:

تحصیلات کامپیوتری

معمولاً برنامه نویسان برای کار در این زمینه حداقل به مدرک لیسانس نیاز دارند. اکثر آنها تحصیل در علوم کامپیوتر را انتخاب می‌کنند که به آنها کمک می‌کند در موضوعاتی مانند ریاضیات پیشرفته، آمار، روش‌های برنامه نویسی و زبان‌های کامپیوتر تسلط پیدا کنند.

اخذ مدرک لیسانس در برخی رشته‌های مرتبط می‌تواند برنامه نویسان را به سمت تسلط بر زمینه‌هایی مانند تجزیه و تحلیل داده‌ها، امنیت اطلاعات یا مدیریت پروژه سوق دهد. تسلط بر این موارد می‌تواند به برنامه نویسان کمک کند تا برای فرصت‌های شغلی بهتر رقابت کنند.

 

آموزش زبان برنامه نویسی

در بسیاری از موارد، برنامه نویسان برای افزایش دانش و یادگیری زبان‌های جدید، دوره‌های آموزشی اضافی را می‌گذرانند. برنامه نویسان می‌توانند از بوت کمپ‌ها برای یادگیری استفاده کنند. بوت کمپ‌ها برنامه‌های فشرده‌ای هستند که به دانش آموزان انواع زبان‌های کدنویسی، نحوه انجام تست تضمین کیفیت، شبکه سازی و امنیت کامپیوتر را آموزش می‌دهند.

بسیاری از کارفرمایان به برنامه نویسان مبتدی برای تکمیل جلسات آموزشی خاص شرکت نیاز دارند. این برنامه‌ها معمولاً به کارکنان جدید کمک می‌کنند تا اصول، فناوری و روش‌های کاری شرکت را بیاموزند. از آنجایی که بسیاری از برنامه نویسان از راه دور کار می‌کنند، این برنامه‌های آموزشی اغلب به صورت آنلاین در دسترس هستند.

بیشتر بخوانید: برنامه نویس بک اند (Back-End) کیست؟ مسیر شغلی برنامه نویس بک اند

تحصیلات و آموزشهای آکادمیک مورد نیاز برنامه نویس

در گذشته، کسب هر حرفه‌ای اغلب مستلزم تحصیلات دانشگاهی بود. اما با پیشرفت‌های امروزی به ویژه در زمینه فناوری اطلاعات، دیگر نیازی به حضور در دانشگاه برای یادگیری برنامه نویسی نیست. از طریق یک جستجوی آنلاین ساده می‌توانید به منابع فراوانی که به صورت رایگان در اینترنت موجود هستند، دسترسی داشته باشید.

شما می‌توانید دوره‌های رایگان زیادی را به‌صورت خودآموز یاد بگیرید و اگر هدف شما از دانشگاه صرفاً برای یادگیری برنامه نویسی است، دانشگاه در این زمینه مؤثر نخواهد بود. البته، اگر در محیط دانشگاه باشید، احتمالاً با دوره‌هایی مانند مبانی برنامه نویسی، برنامه نویسی جاوا، برنامه نویسی پیشرفته، الگوریتم‌ها، فلوچارت‌ها، پایگاه‌های داده، تحلیل طراحی سیستم، مهندسی نرم افزار، دوره‌های شبکه، پردازش تصویر، تئوری زبان و غیره مواجه خواهید شد.

شرکت در این دوره‌ها با علاقه و درک واقعی ضروری است. در حالی که می‌توانید به طور مستقل این دوره‌ها را به صورت آنلاین بیابید و مطالعه کنید، محیط دانشگاه دیدگاهی ساختاریافته و جامع را ارائه می‌دهد. رقابت با همکلاسی‌های خود در محیط دانشگاه می‌تواند انگیزه و روحیه شما را در این رشته به میزان قابل توجهی افزایش دهد. یکی از تأثیرگذارترین جنبه‌های زندگی دانشگاهی، ارتباطاتی است که با دوستان و اساتیدی برقرار می‌کنید که مسیر حرفه‌ای مشابه شما دارند.

بیشتر بخوانید: 10 تا از رشته های تحصیلی با بهترین بازار کار در جهان

مهارت‌های مورد نیاز برای برنامه نویس شدن

برای تبدیل شدن به یک برنامه نویس ماهر، فرد باید مهارت‌های برنامه نویسی مختلفی را کسب کند. هرچه مهارت‌های بیشتری در این زمینه داشته باشید، فرصت‌های بیشتری برای درآمدزایی خواهید داشت. برای برتر شدن در زمینه برنامه نویسی، باید روی توسعه مهارت‌های زیر تمرکز کنید:

• تفکر تحلیلی: برنامه نویسان کامپیوتر برای تفسیر دستورالعمل‌های پیچیده توسعه دهندگان و مهندسان به مهارت‌های تحلیلی قوی نیاز دارند. آن‌ها باید بدانند که چگونه طرح‌های برنامه را بخوانند و آنها را به کدهایی ترجمه کنند که کامپیوترها بتوانند پردازش نمایند.
• توجه به جزئیات و تمرکز: با توجه به اینکه حتی یک اشتباه کوچک می‌تواند کل برنامه‌ای متشکل از هزاران خط کد را به خطر بیندازد، برنامه نویسان باید به تمام جزئیات کار خود توجه دقیق داشته باشند. نوشتن کد، مخصوصاً زمانی که با ضرب الاجل مواجه می‌شوید، سطح بالایی از تمرکز را می‌طلبد. برنامه نویسان باید بر توانایی تمرکز، حذف عوامل حواس پرتی، اجتناب از خطاها و اطمینان از موفقیت پروژه تسلط داشته باشند.
• زبان‌های کامپیوتر: زبان‌های برنامه نویسی خاص مورد نیاز به ترجیحات کارفرما و حوزه تخصص برنامه نویس بستگی دارد. تسلط به یک یا چند زبان برنامه نویسی معمولاً ضروری است. برنامه نویسان می‌توانند زبان‌هایی مانند C++، جاوا اسکریپت، پایتون، روبی، سوئیفت و غیره را از طریق دوره‌های مختلف بیاموزند.
• توانایی حل مسئله: مهارت‌های پیشرفته حل مسئله برای برنامه نویسان هنگام نوشتن کد یا عیب یابی ضروری است. برنامه نویسان چه در ترجمه طرح‌های موجود و چه رفع خطاهای کدنویسی، باید مشکلات را شناسایی کنند و با کمک خلاقیت ذهنی خود راه حل‌های مناسبی ابداع کرده و به طور مؤثر بر چالش‌ها غلبه کنند.

 

زبان‌های برنامه نویسی

آموزش و یادگیری زبان‌های مختلف برنامه نویسی مهمترین بخش مهارت‌ها است. در ادامه هر یک از زبان‌های برنامه نویسی به تفکیک تعریف شده‌اند:

زبان برنامه نویسی جاوا

برنامه نویسی جاوا در توسعه صفحات وب و برنامه‌های کاربردی استفاده می‌شود و دارای بازار کار امیدوار کننده‌ای برای آینده است. جاوا، یک زبان برنامه نویسی شی گرا، در ابتدا توسط جیمز گاسلینگ در Sun Microsystems ایجاد شد و در سال 1991 به عنوان بخشی از پلتفرم جاوا ثبت شد. در حالی که زبان جاوا شباهت‌هایی با سی پلاس پلاس دارد، مدل شی گرا آن ساده‌تر است و از قابلیت‌های سطح پایین کمتری پشتیبانی می‌کند.

زبان برنامه نویسی وب

برنامه نویسی وب به عنوان یکی از پرسودترین مشاغل برنامه نویسی برجسته است که بازار کار مثبتی را به همراه دارد. این زمینه شامل نوشتن، نشانه گذاری و کدنویسی مربوط به طراحی وبسایت، پوشش محتوای وب، برنامه نویسی سرویس گیرنده وب و سرور و امنیت شبکه است. زبان‌های رایج مورد استفاده برای برنامه نویسی وب عبارتند از: XML، HTML، JavaScript، Perl و PHP.

زبان برنامه نویسی پایتون

طی چند سال گذشته، برنامه نویسی پایتون بازار کار نسبتاً قوی‌ای را به خود دیده است. افراد می‌توانند نقش‌هایی مانند مدیر محصول، توسعه دهنده اپلیکیشن یا تحلیلگر داده را دنبال کنند. پایتون یک زبان برنامه نویسی شی گرا، تفسیر شده، سطح بالا و همه منظوره است که توسط Guido van Rossum برای اولین بار در سال 1991 منتشر شد. فلسفه طراحی اصلی آن بر روی “خوانایی کد بالا” متمرکز است و کاراکترهای فضای خالی آن اهمیت دارند و پرکاربرد هستند.

زبان برنامه نویسی سی شارپ

برنامه نویسی سی شارپ در تولید نرم افزار و برنامه‌های کاربردی کامپیوتری استفاده می‌شود و بازار کار قوی دارد. سی شارپ یک زبان برنامه نویسی ساده، مدرن، همه منظوره و شی گرا است. ویژگی‌های قابل توجه این زبان عبارتند از جستجوگری قوی، بررسی محدوده آرایه، تشخیص مواردی که یک متغیر مقدار دهی اولیه نشده است و امکان انتقال کدها به زباله و حذف خودکار.

زبان برنامه نویسی C

برنامه نویسی C، یکی از قدیمی‌ترین زبان‌های کامپیوتری است که همچنان به طور گسترده در معماری سیستم استفاده می‌شود و بازار کار خوبی را حفظ می‌کند. این یک زبان برنامه نویسی همه منظوره، کامپایل شده، سطح متوسط، ساختار یافته و نحو گرا است.

این زبان در سال 1972 توسط دنیس ریچی در آزمایشگاه بل توسعه یافت. در سال 1967، مارتین ریچاردز زبان BCPL را برای نوشتن نرم افزارهای سیستم عامل و کامپایلرها در دانشگاه کمبریج اختراع کرد.

بیشتر بخوانید: کار تیمی چیست؟ چگونه در کار تیمی موفق شویم

سخن پایانی

برنامه نویس، برنامه‌ها یا نرم افزارهای کامپیوتری را می‌نویسد و اجرا می‌کند. برنامه نویسان از زبان‌های برنامه نویسی مانند پایتون، جاوا، سی پلاس پلاس و غیره استفاده می‌کنند. آن‌ها با الگوریتم‌ها، ساختارهای داده و پارادایم‌های مختلف برنامه نویسی کار می‌کنند که باعث می‌شود با توجه به رشد فناوری در سال‌های آینده بازار کار بسیار پررونقی را تجربه نمایند. پیشنهاد ما این است پیش از برنامه نویس شدن، اطلاعاتی درباره این موقعیت شغلی کسب کنید. این مقاله می‌تواند تمام سؤالات شما در این باره را پاسخ دهد.

 

 

سؤالات متداول

1- برنامه نویسان بیشتر از چه زبان‌هایی استفاده می‌کنند؟

پایتون، جاوا، سی پلاس پلاس، سی شارپ و برنامه نویسی وب، پرکاربردترین زبان‌های برنامه نویسی هستند.

2- پیش نیازهای تبدیل شدن به یک برنامه نویس موفق چیست؟

اخذ مدرک تحصیلی و آموزش زبان‌های برنامه نویسی از مهمترین مهارت‌هایی است که قبل از برنامه نویس شدن نیاز دارید.

3- آیا داشتن رزومه کاری حداقل 1 الی 2 سال برای استخدام در شرکت‌ها بعنوان برنامه نویس الزامی است و آیا در مورد برنامه نویسی بصورت فریلنسری نیز صدق می‌کند ؟

بله این میزان سابقه کار کافی است و می‌توان به صورت فریلنسری پروژه‌هایی را انجام داد.

4- آیا هوش مصنوعی جایگزین برنامه نویس‌ها خواهد شد؟

هوش مصنوعی قابلیت برنامه نویسان را افزایش می‌دهد و آنها را قادر می‌سازد تا روی کارهای سطح بالاتر تمرکز کنند. بنابراین، هوش مصنوعی ابزار کار برنامه نویسان است نه جایگزینی برای آنها.